Koerdisch
Detail van kaart met Koerdische taalgroepen, Wikimedia.
Koerdisch behoort tot de Iraanse tak van de Indo-Europese taalfamilie en wordt gesproken in Turkije, Syrië, Irak, Iran, Armenië en in de vroegere Sovjet-Unie. De twee belangrijkste dialecten zijn Noord-Koerdisch (Kurmanji) en Centraal-Koerdisch (Sorani). Voor het Kurman(d)ji is het Hawar-alfabet in gebruik: een afgeleide van het Latijnse schrift, en Sorani wordt genoteerd in een aangepast versie van het Perzisch-Arabische schrift.
سۆرانی
Schrift
Het Sorani is een echt alfabet, dit in tegenstelling tot het Arabische schrift, wat een Abjad is (alleen medeklinkers, de lezer moet zelf de klinkers toevoegen). Het Sorani is een variant op het Perzisch-Arabische schrift en bestaat uit 33 letters. Ten opzichte van de standaard Arabische tekenset heeft het Sorani de onderstaande extra glyphs nodig voor een correcte typografie:
ێ ﻭﻭ ﯙ ڵ ﮒ ڤ ﮊ ڕ ﭺ ﭖ
Lettertypes
Veel Arabische / Farsi lettertypen hebben de vereiste extra tekens voor Sorani standaard aan boord. Daarnaast zijn er specifieke Sorani fonts op het internet verkrijgbaar, zowel in unicode als een non-unicode variant. Deze fonts hebben echter vaak niet de typografische finesses van professionele fontfamilies.
Een overzicht van lettertypen voor lay-outen in het Sorani staat op onze Pinterest-pagina (in voorbereiding).
Voorbeelden van ons werk
Stichting Vluchtelingenwerk Nederland
Stripboeken
De diamanten van Mudada is een stripboek dat geschreven en getekend werd door de Nederlandse illustrator Geza Dirks. Het boek verscheen op initiatief van Vluchtelingenwerk Nederland in 9 talen. In de stripboeken vind je uitleg over de asielprocedure en het leven op een asielzoekerscentrum. Luna 3 verzorgde de opmaak voor een viertal rechts-naar-links talen, n.l. Arabisch, Farsi, Dari en Sorani (Koerdisch).
Vluchtelingenwerk
Ministerie van Justitie en Veiligheid / Dienst Terugkeer & Vertrek
Formulieren Asielprocedure
Voor MinJenV maakten een groot aantal formulieren m.b.t. de asielprocedure in o.a. Koerdisch-Sorani.
DT&VKurmancî
Hawar-schrift
Voor het Kurmanji, Kurmandji of Kurmançi wordt vandaag de dag het Hawar-alfabet gebruikt, zo genoemd naar de titel van het tijdschrift van de bedenker van dit systeem. Het Hawar-alfabet heeft naast de standaard 26 Latijnse letters een negental extra karakters om specifieke Koerdische klanken weer te geven: de Ç, Ş, Ê, Î, Û, Ğ, Ẑ, en Ñ. De voor de opmaak van Kurmancî in te zetten fonts dienen dus hierover te beschikken.
Een overzicht van lettertypen die geschikt zijn om tekst in Kurmandji / Hawar te zetten vind je op de Pinterest-pagina van Luna 3 (in voorbereiding).
Nog meer schriften
Door de verspreiding van de Koerdisch sprekende bevolkingsgroepen zijn of waren er nog een aantal manieren om de taal te noteren. De Kirmanci-sprekende Koerden in de voormalige Sovjet-Unie gebruikten het Cyrillische alfabet en in Armenië was het Armeense alfabet de basis.
Een recente ontwikkeling is het Yekgirtú. dat door de Koerdische Taalacademie gepropageerd wordt als Kurdish Unified Alphabet. Het Yekgirtú kent 34 karakters: A, B, C, Ch, D, E, É, F, G, H, I, Í, J, Jh, K, L, ll, M, N, O, P, Q, R, rr, S, Sh, T, U, Ou, V, W, X, Y en Z.
Voorbeelden van ons werk
Marit Törnqvist i.s.m. IBBY, Letterenfonds & uitgeverij Querido
Bloemlezing
De bundel bevat verhalen, gedichten en illustraties en verschijnt in 6 versies: Farsi, Arabisch, Tigrinya, Turks, Somalisch en Koerdisch/Kurmandji. Luna 3 deed — in samenwerking met redacteuren van Querido en een team van vertalers — de opmaak van al deze talen en schriften. De boeken zijn begin 2024 uitgedeeld als welkomstgeschenk aan kinderen tussen de 4 en 12 jaar in ruim 160 azc’s in Nederland.
COA