Heb je altijd speciale software nodig om op een correcte manier teksten in het Pashto op te maken? Ja en nee. Met betaalbare plug-ins als World Tools en ScribeDOOR kun je korte stukjes Pashto (denk: visitekaartjes, opschriften, signage) verwerken in een reguliere taalversie van Indesign of Illustrator. Voor grotere stukken tekst is het inschakelen van een specialist onontbeerlijk.

Met de overgang naar de Creative Cloud is wel makkelijker geworden om bij Adobe een andere taalvariant van Indesign, Illustrator of Photoshop te bemachtigen. Veel van de specifieke instellingen voor Perzische en Arabische schriftsystemen waarover je in de ME-edities beschikte, vind je gelukkig vandaag de dag terug in Adobe's cloud-abonnement. Advies voor de doe-het-zelvende vormgever die zonder (veel) kennis van het Pashto of Dari aan de slag gaat: mail ons even, zodat we je inspanningen kunnen checken. Want een fout is snel gemaakt.

Teksten die in het Arabisch/Perzische schrift gezet worden kennen geen afbrekingen. Afbrekingen worden vaak gebruikt om een tekst passend te krijgen als de ruimte beperkt is, bijvoorbeeld bij verpakkingen. Die optie heb je dus niet voor de Perzische en aanverwante schriftsystemen.

Net als alle andere talen die gebruik maken van het Perzisch-Arabische schrift heeft het Pashto geen hoofdletters. Daarnaast zijn tekstgewichten (semi-bold, halfvet, extra light, etc.) zeer beperkt beschikbaar in font-families voor het Pashto, Farsi of Arabisch. En eigenlijk beschikken ze niet over cursieven, zoals je gewoon bent in Latijnse schriften. Vooral bij langere teksten met veel hiërarchie is het een uitdaging om een overzichtelijke en aantrekkelijke lay-out te ontwerpen.

Het kan handig zijn om korte stukjes tekst in Indesign of Illustrator naar lettercontouren (outlines) te converteren, anders loop je de kans dat bij (her-)openen van je document bij de drukker het alsnog fout gaat. Het resultaat lijkt voor het ongeoefend oog op Perzisch of Farsi, maar er staat in feite onleesbare onzin.

Hetzelfde zie je vaak bij het knippen en plakken vanuit een correct Word-bestand naar Indesign. Zelfs bij het gebruik van een juiste letter in Indesign gaat het soms fout: de glyphs staan verkeerd om en zijn niet met elkaar verbonden.

Pashto heeft (ook in vergelijking met Dari-Farsi) een fiks aantal andere letters nodig dan die in het standaard Perzisch-Arabische schriftsysteem zitten. Niet alle 'Arabische' fonts beschikken over deze aparte tekens, dus het is zaak goed te kijken naar 'missing glyphs' in een lopende tekst. Wanneer het Pashto gevocaliseerd wordt, heeft het font ook nog eens specifieke diakritische vocaaltjes nodig.

Een overzicht van lettertypen om Pashto, Farsi en Dari tekst te zetten vind je op de Pinterest-pagina van Luna 3. Ook is aangegeven of dit font in onze lettercollectie zit (in voorbereiding).